Integratie Spanje

De emotionele en mentale voorbereiding verloopt in fases

Saskia Zimmermann, psychologe, emigrante en emigratiejuf, begeleidt mensen in aanloop naar de emigratie. Ze schetst vijf fases in de emotionele en mentale voorbereiding die nodig is om de grote stap naar het buitenland te maken.

 

Fase 1: De Droom

Het ontstaan van een idee, een droom

Soms weet je niet eens meer wie erover begon of waar het idee vandaan kwam, maar ineens is het daar: hoe zou het zijn als ik zou verhuizen naar Spanje? Zodra het idee eenmaal is ontstaan, volgt er een periode van fantaseren en onderzoeken. In deze fase hebben de meeste mensen veel behoefte aan (samen) plannen maken, dromen over een nieuwe toekomst, en het zoeken van informatie. Het kan je leven behoorlijk op zijn kop zetten. De ene keer voel je je geweldig enthousiast, de volgende keer vertwijfeld: hoe ben ik op dit idee gekomen?

Vaak ontstaat de motivatie om te emigreren uit een gevoel van onvrede met je huidige leven of de omgeving waarin je je bevindt, zoals het land waarin je woont. Het kan ook een behoefte aan verandering zijn die ervoor zorgt dat je eindeloos plannen maakt en alles zorgvuldig afweegt. De meeste mensen emigreren vanuit een verlangen naar een ander leven: beter, prettiger, of zinvoller.

Fase 2: Ga ik of ga ik niet

Het besluit

Hoewel de eerste fase jaren kan duren, komt er vaak een moment waarop jij of eventueel je partner een besluit wil nemen: gaan we wel of gaan we niet? Soms betekent dat dat de één wel wil en de ander niet, en de volgende week misschien andersom. De één pakt het heel rationeel aan en bereidt zich minutieus voor, terwijl de ander 'gepassioneerd' de beslissing neemt en bij wijze van spreken de volgende dag vertrekt. De één ziet vooral de voordelen, de ander vooral de nadelen. Waarschijnlijk herken je deze tegenstrijdige gevoelens ook in jezelf: het ene moment ervaar je het één, het andere moment het tegenovergestelde.

Wanneer partners op een heel verschillende manier tot een besluit komen of zich anders voorbereiden, kan dat leiden tot botsingen, maar het kan elkaar ook prima aanvullen.

Het is belangrijk om de tijd te nemen voor dit besluit, want voor veel mensen is dit een proces dat jaren kan duren. Hoe je tot een keuze komt, is sterk afhankelijk van je persoonlijke manier van besluitvorming. Kies je met je hoofd, met je hart of met je intuïtie? Voor een goed besluit is het ideaal als al deze aspecten een stem krijgen.

Is het besluit eenmaal genomen, dan kan dit een enorme hoeveelheid energie geven. Je hebt immers de stap gezet om iets te doen met je gevoel van onvrede of je behoefte aan verandering. Met het besluit begint ook het proces van afscheid nemen en loslaten. Je weet immers dat vanaf dat moment alles zal veranderen.

Veel mensen kiezen ervoor om een bepaalde zekerheid in te bouwen: ze houden bijvoorbeeld een huis aan of spreken af het voor één of twee jaar te proberen. Op die manier voelt de stap minder groot en definitief.

Fase 3: Ik ga!

De Voorbereiding
Is het besluit eenmaal genomen, dan begint de voorbereiding en het langzaam wennen aan het idee. Er komt veel praktisch regelwerk op je af, maar intern vraagt het ook om een grote omschakeling. Het kan een periode zijn waarin enthousiasme en opwinding afgewisseld worden met momenten van grote twijfel en onzekerheid. Neem ik wel de juiste beslissing? Het wordt steeds voelbaarder wat het betekent om je directe omgeving en je land te verlaten. Familieleden en achterblijvers kunnen veel moeite hebben met je vertrek.

 

Concreet Maken
Wanneer emigreren niet langer een dagdroom is, maar werkelijkheid wordt, zijn er veel dingen te regelen. Er moeten veel besluiten genomen worden, en met elke beslissing kom je een stapje dichter bij je doel en neem je wat meer afstand van je oude leven.

 

Het Afscheid
En dan is daar het grote moment: de verhuisdozen staan klaar en het afscheid staat voor de deur. Veel dingen heb je 'voor de laatste keer' gedaan. Zo'n afscheid kan oude gevoelens en herinneringen oproepen aan eerdere verhuizingen en grote veranderingen. Iedereen heeft zijn eigen manier van afscheid nemen. Misschien word je zo in beslag genomen door alles wat er nog geregeld moet worden, dat je deze fase een beetje aan je voorbij laat gaan. Of je hebt de neiging om je volledig te concentreren op de toekomst en het afscheid 'over te slaan'. Of juist de goede herinneringen komen sterk naar boven, waardoor het moeilijk is om je los te maken. De kans is groot dat je een mengeling van al deze emoties ervaart, maar het vooruitzicht van de emigratie kan je veel moed en optimisme geven.

Hoewel dit het feitelijke moment van afscheid nemen is, vindt het echte loslaten van Nederland stukje bij beetje plaats in de fases die hierna volgen. Dat proces kan veel tijd in beslag nemen.

 

Aankomen in je nieuwe land
Eenmaal aangekomen in je nieuwe land, begint ook een totaal nieuw leven. Vol verwachting en enthousiasme zet je de eerste stappen, maar mogelijk ook met momenten van onzekerheid en vertwijfeling. De spanning kan je veel energie en adrenaline geven, genoeg om eventuele tegenslagen en teleurstellingen te overwinnen. Je verkent je nieuwe omgeving en gaat misschien hard aan het werk om je droom waar te maken. Voor sommigen voelt het alsof ze op vakantie zijn. Het kan een enorm gevoel van vrijheid en ruimte geven om op een onbekende plek, waar jij zelf ook onbekend bent, helemaal opnieuw te beginnen.

Fase 4: Blijf ik of blijf ik niet?

Moeilijke momenten en tijden van crisis
Na de eerste periode van enthousiasme en goede moed kan er een fase aanbreken waarin het wat moeilijker wordt. Voor de één is deze tijd heftiger dan voor de ander.

Wanneer het dagelijkse leven wat normaler wordt, kun je tot het besef komen dat je emigratie je nog niet heeft gebracht wat je had gehoopt. Je emigratie is niet langer een droom vol oneindige mogelijkheden. Je ervaart nu het leven van alledag en voelt misschien de beperkingen die daarbij horen. Je staat met beide voeten op de grond en begint de realiteit van het alledaagse leven te ervaren.

Je realiseert je dat het veel tijd en energie kost om je nieuwe leven vorm te geven. Weinig dingen gaan vanzelf. Er ontstaat een gevoel van onthechting: oude gewoontes, rituelen en activiteiten zijn verdwenen, terwijl je nog geen nieuwe, passende gewoontes en bezigheden hebt gevonden. Heimwee en twijfel kunnen een grotere rol gaan spelen, en misschien heb je te maken met tegenslagen. Wanneer je je ongelukkig of niet tevreden voelt, kan dit leiden tot schuldgevoelens: dit is toch wat je zo graag wilde? Misschien voel je je niet echt begrepen door je omgeving.

Als je partner het wel naar zijn zin heeft, kan dit tot relatieproblemen leiden, terwijl jullie tegelijkertijd meer dan ooit op elkaar zijn aangewezen. Ook familieleden en achterblijvers in Nederland kunnen soms niet begrijpen waarom je je niet goed voelt: jij wilde toch zo graag weg, en je hebt het daar toch geweldig? Soms lijkt het alsof het leven in Nederland misschien toch niet zo slecht was. Al deze gevoelens kunnen de vraag oproepen: wil ik hier wel blijven?

 

Nieuwe manieren vinden
De moeilijke momenten kunnen zich afwisselen met periodes waarin het ineens een stuk beter gaat! In die periodes kun je een gevoel van optimisme en trots ervaren, omdat het je lukt om er iets van te maken.

Je merkt dat je geleidelijk aan vorderingen maakt, al voelt het soms alsof je vijf stappen vooruit zet en drie stappen achteruit. Toch behaal je persoonlijke overwinningen, en het wordt steeds duidelijker wat je emigratie je begint op te leveren. Je realiseert je dat het simpelweg veel tijd en inspanning kost om opnieuw een leven op te bouwen, een nieuwe taal te leren en nieuwe vriendschappen te sluiten. Langzaamaan ontwikkel je nieuwe rituelen en gewoontes, waarbij je misschien een combinatie maakt van oude en nieuwe elementen. Goede gewoontes uit je nieuwe land, gecombineerd met de positieve aspecten uit Nederland. Wanneer je een nieuwe taal leert, merk je soms dat je met sprongen vooruitgaat.

Het kan ook betekenen dat je je oorspronkelijke droom of plan moet loslaten en op zoek gaat naar een nieuwe invulling. Dit vergt veel creativiteit en flexibiliteit, maar je motivatie om door te zetten is kennelijk sterk genoeg om niet op te geven.

Fase 5: Ik blijf

Het leven dat bij je past
En dan komt het moment dat je weet dat je blijft. Je voelt dat je bent waar je moet zijn, of in ieder geval op de goede weg bent. Dat geeft heel veel rust. Voor de één komt dit moment na twee jaar, voor de ander misschien pas na vijf jaar. Misschien ziet je leven er nu heel anders uit dan je je had voorgesteld toen je uit Nederland vertrok, maar dat is niet langer van belang. Je kunt je aandacht en energie richten op het leven in je tweede land. Je begint je echt thuis te voelen.

Uiteindelijk ervaar je wellicht één of meerdere van de volgende voordelen van je emigratie:

• Je hebt een heel ander leven dan je in Nederland zou kunnen leiden.
• Je hebt meer zelfvertrouwen, omdat je hebt ervaren dat je je overal kunt redden.
• Je hebt een hechter gezinsleven omdat jullie meer op elkaar aangewezen zijn.
• Je ervaart een groter gevoel van zelfstandigheid en autonomie.
• Door het emigratieproces heb je ook persoonlijke groei doorgemaakt.

Misschien besluit je ooit in de toekomst om terug te keren naar Nederland. Veranderingen in je persoonlijke omstandigheden, zoals ziekte, ouderdom, het overlijden van een naaste of een scheiding, kunnen ervoor zorgen dat je alsnog terugkeert naar je vaderland. Maar dat is nu niet langer vanzelfsprekend.